FVT: een goede manier om de fitheid te toetsen?

Het moge duidelijk zijn, het beroep van politieagent is een baan die ook fysiek iets van je vraagt. Zo kan er op elke werkdag, vaak op de onverwachte momenten en in onverwachte situaties, een beroep worden gedaan op je fitheid. Fitheid op zowel fysiek als mentaal vlak.

Het op peil houden van de conditie is, in combinatie met een gezonde voeding, dan ook van belang voor iedere man of vrouw in het blauw. Het is immers van directe invloed op je eigen veiligheid, maar ook zeker die van jouw collega’s. Vraag blijft, wat is de beste manier om de fitheid van een politieagent te toetsen?

De Fysieke Vaardigheids Toets, voortgekomen uit de CAO 2005-2007, leek daarop lange tijd het antwoord. Het afleggen van de in 2007 invoerde toets heeft recent echter tot een aantal ernstige ongevallen geleid. Zo liepen bijvoorbeeld enkele collega?s, onder andere door het slepen met de oefenpop, ernstige rugklachten op. De werkgroep Fit en Gezond is verantwoordelijk voor het opzetten en coördineren van de FVT. Tussen januari 2007 en mei 2008 rapporteerde zij landelijk 24 incidenten op een totaal van ruim veertienduizend deelnemers. Een kleine kans van 0,17 procent op een ongeluk dus, maar minder “klein” als het jezelf of een directe collega betreft.

Ter discussie

Zowel binnen als buiten de politie staat de jaarlijks af te leggen fitheidstoets daardoor ter discussie. Belangrijk daarbij is het feit dat de FVT (volgens de huidige planning) per 1 januari 2009 verplicht wordt voor alle RTGP-plichtige agenten (Regeling Toetsing Geweldsbeheersing Politie). Dit zijn ongeveer 39.000 collega?s die vooral uitvoerende taken hebben en wapendragend zijn. Aan het niet succesvol afleggen van de fysieke toets kunnen vanaf 2012 ook rechtspositionele consequenties zitten.

Fysieke Vaardigheids Toets

De FVT bestaat, naast het invullen van twee vragenlijsten, uit het afleggen van een parcours in een gymzaal. Een traject van vijf verschillende ronden dat zo veel mogelijk op de dagelijkse praktijk van het politiewerk lijkt. De onderdelen zijn dan ook gebaseerd op vier reguliere politieactiviteiten: achtervolging te voet (arresteren/rennen), onder controle brengen van een verdachte (arresteren/aanhouden), het handmatig verplaatsen van zware objecten (duwen, trekken, slepen en tillen) en het handmatig verplaatsen van personen (o.a. hulp verlenen).
De toets is zo opgezet dat deelnemers snel moeten schakelen tussen verschillende soorten lichamelijke inspanning. Zo komt een deelnemer op de route meerdere springkasten, een duw- en trekkar, gewichtsballen en een oefenpop tegen. Deze vaste onderdelen komen in elke ronde terug, maar wel op steeds verschillende manieren. De duw- en trekkar dient bijvoorbeeld ook snel tot stilstand te worden gebracht. Het parcours (226,5 meter) moet door een deelnemer uiteindelijk binnen vier minuten worden afgelegd. Deze tijdsnorm is nog in ontwikkeling en zal waarschijnlijk in de toekomst nog worden bijgesteld. Zo komen er waarschijnlijk verschillende tijdslimieten voor een man of een vrouw en voor de verschillende leeftijdsklassen.

Verhaal met twee kanten

De FVT is aan de Politieacademie al enkele jaren vaste kost als selectietest voor aspirant agenten. ACP-lid Kimberly Flantua, agent in opleiding, legde de fysieke toets in 2008 ook af. De 21-jarige KLPD-er (Spoorwegpolitie) is erg positief over de fysieke toets. ?Ik vind het erg belangrijk om als politieagente een goede conditie te hebben, dat is gewoon nodig in dit vak. Op school word je daar goed in getraind, maar het is wel belangrijk om het zelf goed bij te houden. Zeker wanneer er van school geen sprake meer is. Ikzelf heb de test niet als vervelend of gevaarlijk ervaren en als ?jonge? politieagente ben ik er wel van overtuigd dat ik die test makkelijk moet kunnen afleggen.?

De jonge collega heeft echter ook oog voor de andere kant van het verhaal. ?Toch kan ik het me voorstellen dat oudere collega’s hier moeite mee gaan hebben, evenals de collega’s die geen straatfunctie hebben. Aan dit verhaal zitten dus twee kanten. De conditie moet er zijn, maar misschien is dit niet de juiste test voor de collega’s waar ik het net over had.?

Geen voorbarige conclusies

De ACP heeft nog geen definitieve conclusies getrokken over de FVT. Wel is er met minister Ter Horst en de andere bonden uitvoerig gesproken over de toets en zeker ook de recente ongevallen hiermee. Tussen alle betrokken partijen is inmiddels overeengekomen dat er voor 1 januari 2009 een evaluatie zal plaatsvinden van de resultaten en ervaringen met de FVT tot op heden. Daar zullen onder andere de uitkomsten van een TNO-onderzoek, de bevindingen van de Arbeidsinspectie met betrekking tot de ongevallen van de afgelopen tijd en een quickscan in de korpsen in worden meegenomen. ?Wij willen eerst de resultaten van deze evaluatie afwachten, maar de uitkomst ervan kan invloed hebben op het al dan niet verplicht invoeren van de test per 1 januari 2009. Ligt bijvoorbeeld de oorzaak van de recente ongevallen bij de test zelf, dan moet de FVT direct worden opgeschort. Ligt de oorzaak ergens anders, dan zal die oorzaak moeten worden aangepakt?, aldus voorzitter Gerrit van de Kamp.

Eigen tijd of werktijd

De criteria van de FVT staan voor de ACP ook nog niet definitief vast. ?Wat nu moet gebeuren is dat we alle collega?s in een positie krijgen dat ze aan de eisen kunnen voldoen. Wat ons betreft, komen er specifieke programma?s voor degenen die de test op dit moment niet halen. De discussie of dit in de eigen tijd of werktijd moet plaatsvinden, moet nog worden gevoerd. Wij vinden dat er sprake is van een gedeeld belang: de collega moet fris en verantwoord de eindstreep halen en de werkgever heeft er belang bij dat de werknemer dat zo gezond en fit mogelijk doet. Wat ons betreft zal de werkgever daarvoor tijd moeten vrijmaken, zeker in de aanloopfase naar 2012, wanneer het niet halen van de test rechtspositionele gevolgen gaat krijgen. Dat zal dus de inzet van onderhandelingen zijn.?